Blog Personal fundado el 9 de Enero 2006, por:

Blog Personal fundado el 9 de Enero 2006, por:
¡Viva la Libertad de Expresión!

miércoles, 7 de noviembre de 2012

POR LA CRISIS: VUELVEN LAS "COSTURERAS A DOMICILIO"


Moderna máquina portátil SIGMA

POR LA CRISIS:  VUELVEN LAS "COSTURERAS A DOMICILIO"

Un oficio antiguo y que según leo vuelve ahora a resurgir, por razones de la crisis que nos atosiga, es el de las "costureras a domicilio".
Supongo que ahora llevarán para coser unas de las modernas máquinas ultraportátiles eléctricas y ligeras de peso y volumen.

Pero entonces vuelven a mi mente los nombres de las "costureras" que en mi niñez y adolescencia había en Chanteiro y que se dedicaban a ir por las casas a coser con su máquina "portátil" cargada en la cabeza.
Recuerdo perfectamente a "Lola da Roxa" "A Cuca", a "Juana de Rosalía", "Manola da Cochera" ya fallecidas y a "Fina de Rozas" que felizmente sigue viviendo en su casa del Curro y que pese a ser octogenaria, se encuentra en muy buen estado.

En nuestra casa tuvimos primero como "costurera" a "Lola da Roxa" o "Lola da Cuca".
Venía una o dos veces al mes y echaba el día entero. Aparecía por la mañana temprano, subía con su máquina al piso y se situaba en una mesita con silla cerca de una ventana, para aprovechar la claridad y al mismo tiempo enterarse de lo que sucedía por fuera.

Comía en nuestra mesa familiar de lo que había y trabajaba hasta que oscurecía. A veces volvía al día siguiente si le quedaba trabajo pendiente y si ese día no lo tenía comprometido para ir a otro domicilio.
No paraba un momento en su labor dándole a la manivela, la tijera y la aguja y dedal. Mi madre se encargarba de buscarle tarea cuando terminaba con un trabajo, ........ siempre aparecía algo que hacer.

Esta costurera que, -como las demás-,  vivía exclusivamente de esta labor, siempre estaba canturreanado y la canción que más repetía era "Virgen de Amor", por lo que familiarmente ya nos referiamos a ella entre el vecindario como "Virgen de Amor".
Más tarde tuvimos a "Fina de Rozas", que al ser más joven ya innovaba más, aportando algunos figurines y revistas de moda, para dar idea de los modelos a confeccionar.
Máquina portátil que tenía cubierta de madera


Porque estas mujeres eran modistas completas que diseñaban, cortaban y confeccionaban todo tipo de prendas: vestidos, camisas, chaquetas, pantalones, ...

Pero a las casas a lo que más venían era a remendar y reformar.
Se aprovechaban los vestidos al máximo, haciendo cambios de modelo con añadidos. También se arreglaba ropa de unas personas para otras, a veces despues de teñir las telas con cartuchos de "Tintes Iberia", hirviendo las telas con el polvo de color en una olla grande, dándole vueltas con un palo, dejando luego un tiempo a remojo y sacándolas después a secar.

Los calcetines se zurcían y se les daba la vuelta a los cuellos y puños de las camisas. Se hacían también delantales, pañoletas, escarpines, servilletas, sábanas, almohadones, camisones, pijamas y toda la ropa interior.

El día que venía la costurera a casa era un día distinto. Su compañía alegraba, hasta se comía mejor y siempre se conocía alguna novedad de lo que pasaba en la aldea y otros lugares.
Canillas y lanzaderas de la máquina


A mi me gustaba ver la puesta en marcha de la máquina. Colocar la aguja y enhebrar el hilo del carrete hasta la aguja, con todo un recorrido por un montón de enganches, alambres y discos de presión, hasta pasar por el ojo de la aguja en medio del prensatelas y dar luego las primeras vueltas al volante para que la aguja sacase el otro hilo de la "canilla".
Mas tarde ya se montaron algunos talleres de costura en casa de las modistas, a donde iban aprender las niñas al salir de la escuela. Y los padres que podían les compraban una máquina ya de pié para coser y bordar de las marcas Sigma o Alfa.
Sencilla máquina de pié - Las había con mueble

Porque las máquinas portátiles de las costureras eran más bien de las marcas Singer o Pfaff.
Mis hermanas tuvieron sus máquinas Sigma de pedal y yo era el encargado de engrasar, revisar y reponer la correa de cuero del volante de arriba al grande de abajo que se movía con el pié accionando el pedal.


sábado, 3 de noviembre de 2012

AOS 25 ANOS DO PASAMENTO DO POETA PEREZ PARALLÉ - UN RECORDO


Quero desde "A Voz de Chanteiro", abdicarlle unhas verbas moi agarimosas ao poeta Xosé María Pérez Parallé agora que se cumpren vintecinco anos do seu pasamento, xa que morreu en Novembro do 1987.

Naceu en Ferrol, no barrio de Canido, o 4 de agosto de 1909. Cursou a carreira de Maxisterio e comezou
as de Filosofía e Letras, e Dereito en Compostela, onde colabora en diversos periódicos desta cidade e cofunda a revista "Abrente". Participa dá labor xornalístico de "Renovación" e nas actividades do "Centro Obreiro de Cultura de Ferrol".

Abdícase ó ensino en Ferrol e desenvolve unha gran actividade cultural, xa sexa como conferenciante sobre temas galegos, pregoeiro, mantedor en certames, fornecedor de letras para as rondallas ferrolás (Noite dás Pepitas) ou, sobre todo como poeta e autor teatral.
"Iste que ollades na fotografía,
de boina i-o lazo negro pendurado,
é, Pérez Parallé, Xosé María,
o fillo de Camilo e de María
e de Canido no Ferrol, onde foi nado.

E poeta-segrel que canta a Terra,
a ista santa Galicia asoballada;
por éla sofre, loita e berra,
denda veira da mar a ergueita serra;
no rueiro, na vila; no pobo, n-alborada.

Un poeta-segrel de luas e de estrelas;
enchido o peito de quentes irmandades;
un tolo, toleirán de ventoselas;
irmán das albres, dos ríos, das fontelas;
dos paxaros irmán nas longas soedades.

Iste que ollades na fotografía,
fixo na sua mocedade un arrenego
ao pé dun cruceiro certo día:
"que señorito endexamáis sería,
pois tería de ser: SEMPRE GALEGO".
Tamén traballou como docente na escola de aprendices de ASTANO.


A súa obra escrita non foi moi ampla.
Poesía
1961: Mariñás
1977: Non falarei, non
1983: Cartafol dá saudade
1985: Dorna romeira
1990: Chanteiro
Teatro
1977: O rodicio
1982: A sabela
1983: Doendelas de Nadal
1986: Parladoiro

Sempre sentín certa admiración po-la persoa de Xosemaría, tanto po-la súa obra como po-lo que representaba na época dura dá tremenda ditadura, dá que sufrira tamén os lategazos.

A ocasión presentóuseme nunha actuación que fixeran "O Segreles", grupo no que tamén cantaba, no Casino de Ares.
Tivemos unha boa amizade, que compartimos moitas veces,a maioría nos Círculos de Fene e Perlío, onde facía de animador cultural. E na súa casa de Barallobre chateamos algunhas cuncas de augardente.
E tamén dás queimadas que esconxuraba en Fene, a onde unha data lle levamos xa cocidos un saco de Ourizos que lle brindou o artesán chanteirés "Lolo do Outeiro", que expoñía seus artellos de madeira con motivo do día dás Letras Galegas, que o Círculo de Fene foi o primeiro en Celebrar en memoria de Rosalía de Castro.

Foi tamén él o que nos deu a idea para poñerlle o nome o Centro Cultural de Chanteiro.
Nos dixo que sería bo darlle o nome do lugar onde se encontra, que neste caso e Outeiro.
Participou no acto dá inauguración o primeiro de decembro do 1979, e veu varias veces mais nas celebracións dos primeiros aniversarios, como animador dás xornadas festeiras que se facían para conmemorar esas datas.

Para ou segundo aniversario se lle fixo unha homaxen, e él preparou un "Poemario Sinxelo" que titulou "Chanteiro" composto con poesías e versos relativos a toponimia dos lugares de Chanteiro que me encargou que lle facilitase. Cousa que fixemos con moito agarimo.
Como xentileza este Poemario iniciouno cuns versos meus chamado "Recordos", que dicían:

"Camiñarán os anos,
Virarán os rumbos;
outros
ventos
virán;
pero os meus recordos,
eses nunca pasarán"

Outras estrofas dá miña autoría eran "O que busco":

Quero atopar o que busco
mais non sei se o acharei,
pois aínda que quero encontralo;
o que busco, non o sei.

Xa falecido o noso amigo Xosemaría, o Centro Cultural "Outeiro" de Chanteiro pideulle permiso a súa familia para editar estes poemas nun libriño chamado "CHANTEIRO, Poemario Sinxelo", con deseño de Lois Rodríguez, producido por AGA PRODUCCIONS e imprimido por VENUS artes gráficas, s.a. no ano 1990.

No acto do homaxen, pronunciou o seguinte AGRADACEMENTO:
A vos, Xunta Directiva, dá Sociedade "OUTEIRO", ese centro cultural a quén teño en bo aprecio e gardo tantos recordos de Amigos e compañeiros.
Grazas polas vosas verbas que penso non as merezo, pro cando veñen de vos as acobillo no peito porque trán a quenturía de vós i-a mar de Chanteiro que o Segaño i-a Coitelada acariñan garrulleiros.
Mar de Chanteiro meiguiza, dous meus enamoramentos: deste segrel dá mariña que quixo ser mariñeiro e corre-o sete mares na barca do pensamento!
Grazas, Xunta Direitiva, e socios do meu "OUTEIRO", na data do meu homaxen o saúdo dun galego que loita por unha Matria cô a sangue dos seus versos por non ve-la asoballada por caciques i estranxeiros.
A nosa Galicia, é nosa, i hai que tentares-ô peito pra pôr as pegadas nela, pois onde están os galegos teñen de ser irmandiños e ter os brazos abertos, coma tiveron, pra min os da Sociedade "OUTEIRO".

O libriño ten unha decena de poemas nos que resalta o "Romance Toponímico de Chanteiro":
"Quero falar de Chanteiro,
nunha xeitura sinxela
relembrando a toponimia
dos nomes que eisisten n-ela:
nomes que me foron ditos
por un rapás d-ista terra,
que nado foi en Chanteiro
que no curazón a leva."

E logo continúa o romance ensartando os nomes de parte dos lugares que a rica toponimia chanteiresa ofrece e que tanto entusiasmaron o Poeta Azul, cando llos fun entregar no seu "Casal de Sandulfe" no lugar do Penedo no Barallobre de Fene.
Foi cando me abdicou unha APERTA, que non podo esquecer:

"De Barallobre a Chanteiro
po-los calexos do azar
prô Roberto, compañeiro
un poeta
mariñeiro
vencera rexo cantar:
"Nosa Señora dá mar
dá-nos forzas pra loitar
ô teu pobo mariñeiro
encontra
do mundo
enteiro
que nos queren afogar"
-
E recordo agora tamén o que me poñía nunha Tarxeta desexándome Boas Nadalías e Aninovo, alá po-los comenzos dos oitenta do século pasado:
-
Na barca da Libertade
Vou po-lo mar de Chanteiro.
O sol da Fraternidade
fai bogada de irmandade
no meu loitar mariñeiro.